SKKN Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở Trường Tiểu học Ngân Sơn

Nội dung tài liệu: SKKN Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở Trường Tiểu học Ngân Sơn

1. NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC NGÂN SƠN A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài : Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (NGLL) là một trong hai hoạt động quan trọng (dạy học trên lớp, hoạt động giáo dục NGLL), là bộ phận hợp thành của quá trình giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục - đào tạo của nhà trường. Mục tiêu của hoạt động giáo dục NGLL là giúp học sinh : - Củng cố và mở rộng những kiến thức mà học sinh đã tiếp thu được qua các môn học ở trên lớp ; biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống ; bổ sung thêm vốn kinh nghiệm trong cuộc sống tập thể ở nhà trường, gia đình và ngoài xã hội. - Rèn luyện các kỹ năng cơ bản, cần thiết nhằm nâng cao năng lực tổ chức và điều khiển hoạt động tập thể. - Góp phần phát triển thái độ tích cực trong học tập và rèn luyện hằng ngày, có ý thức tham gia hoạt động và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Bắt đầu từ năm học 2002 - 2003, cùng với việc triển khai thay sách giáo khoa lớp 1, chương trình hoạt động giáo dục NGLL cũng được triển khai cho học sinh tiểu học. Điểm mới của chương trình này so với chương trình trước đây là đã xây dựng được chương trình hoạt động giáo dục NGLL, cụ thể hoá phần tự chọn cho học sinh và cho nhà trường, đồng thời cũng xây dựng được tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động của học sinh. Điều này tạo cơ sở cho sự quản lý, chỉ đạo thống nhất từ Bộ - Sở - Phòng giáo dục đến các trường học, có cơ sở đánh giá khách quan kết quả hoạt động của học sinh. 2. Mục đích nghiên cứu : Đề tài này được tiến hành nhằm tìm hiểu, tổng kết những biện pháp tổ chức tốt các hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học, từ đó bổ sung nội dung tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL,góp phần nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học.
2. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu : * Khách thể nghiên cứu : - Chương trình, kế hoạch tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL. - Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm và học sinh trường tiểu học Ngân Sơn. * Đối tượng nghiên cứu : Những biện pháptổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Ngân Sơn. 4. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu : * Nhiệm vụ nghiên cứu : - Nghiên cứu nội dung, kế hoạch tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn. - Nghiên cứu thực trạng và biện pháp tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn. - Tổng kết những biện pháp chính nhằm tổ chức tốt các hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn. * Phạm vi nghiên cứu : - Nội dung, kế hoạch, thực trạng và các biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn. - Do điều kiện và thời gian có hạn, tôi chỉ nghiên cứu trong phạm vi trường tiểu học Ngân Sơn. 5. Phương pháp nghiên cứu : -Nghiên cứu lý luận : các vấn đề có liên quan đến việc tổ chức HĐGDNGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn. -Điều tra : + Đối tượng điều tra :
3. - Giáo viên chủ nhiệm lớp. - Học sinh lớp 1, 2, 3, 4, 5. + Địa bàn điều tra : các lớp học ở trường tiểu học Ngân Sơn. + Nội dung điều tra : - Nhận thức về vai trò, tác dụng và tầm quan trọng của HĐGDNGLL. - Những biện pháp cụ thể mà nhà trường đã tiến hành để tổ chức HĐGDNGLL. - Đánh giá về ưu, nhược điểm của những biện pháp đã áp dụng. - Những ý kiến đề xuất nhằm thực hiện tốt HĐGDNGLL. * Các loại phiếu điều tra đối với GVCN lớp nhằm tìm hiểu : + Nhận thức về HĐGDNGLL. + Việc thực hiện HĐGDNGLL ở lớp chủ nhiệm. + Đánh giá về ưu, nhược điểm trong việc tổ chức. + Những ý kiến đề xuất. * Các phiếu điều tra đối với học sinh nhằm tìm hiểu : + Hứng thú của HS đối với những HĐGDNGLL do nhà trường tổ chức. + Ý kiến đề nghị của HS về việc tổ chức HĐGDNGLL. - Phương pháp trò chuyện :trò chuyện với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm lớp, với học sinh tiểu học để bổ sung thông tin cho phương pháp điều tra. - Phương pháp quan sát : một số HĐGDNGLL ở Nhà trường để bổ sung thông tin cho phương pháp điều tra. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động : Thu thập, nghiên cứu các kế hoạch và văn bản liên quan đến HĐGDNGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn.
4. B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Ngân Sơn”. Chương 1 : Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong công tác giáo dục ở trường tiểu học 1. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong công tác giáo dục ở Nhà trường tiểu học : Trong công tác giáo dục, quá trình giáo dục là một bộ phận của quá trình Sư phạm toàn diện, thống nhất. Quá trình đó không những được thực hiện qua các hoạt động giáo dục trên lớp mà còn thực hiện qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (NGLL). Như vậy hoạt động giáo dục NGLL là một bộ phận của công tác giáo dục toàn diện học sinh, nó gắn bó hữu cơ với việc dạy và học trên lớp, nó là một bộ phận trong kế hoạch giáo dục của nhà trường và người giáo viên Tổng phụ trách Đội phải có trách nhiệm tham mưu cùng phối họp thực hiện tất cả các hoạt động giáo dục trong đó có hoạt động NGLL. Điều lệ trường Tiểu học ban hành theo Quyết định số 3257/GD - ĐT ngày 08/01/1994 của Bộ trưởng Bộ giáo dục đào tạo đã quy định rõ : “Hoạt động NGLL do nhà trường phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường quản lí và tổ chức cho tất cả các học sinh bao gồm các hình thức: Sinh hoạt tập thể, hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch; Các hình thức
5. lao động sản xuất, sinh hoạt chính trị xã hội, các hoạt động từ thiện, sinh hoạt hội chữ thập đỏ phù hợp với đặc điểm, trình độ học sinh Tiểu học” (Điều 27, chương 3, trang 20). Nội dung giáo dục Tiểu học bao gồm : Nội dung dạy các môn học và nội dung hoạt động NGLL. Văn bản pháp quy về mục tiêu giáo dục Tiểu học ban hành theo Quyết định số 2957/GD - ĐT ngày 14/11/1994 của Bộ trưởng Bộ giáo dục đào tạo có nêu rõ là phải xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục NGLL trong đó có nêu rõ vai trò của giáo dục NGLL là“Góp phần hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kĩ năng cơ bản để học tiếp trung học hoặc đi vào cuộc sống lao động” (Điều 27, mục 2, chương 2, Luật Giáo dục), Như vậy hoạt động gíáo dục NGLL có một vị trí rất quan trọng trong hoạt động giáo dục của học sinh, nó là một bộ phận cấu thành chủ yếu trong hoạt động giáo dục trẻ em một cách toàn diện chứ không phải là hoạt động “phụ khoá” trong nhà trường Tiểu học. Hoạt động giáo dục NGLL là cầu nối tạo nên mối quan hệ hai chiều giữa nhà trường và xã hội. Qua đó, nhà trường phát huy được vai trò tích cực đối với xã hội và ngược lại huy động được sức mạnh của xã hội tham gia phát triển nhà trường và giáo dục học sinh. Nó còn là một trong những kế hoạch đào tạo, giáo dục của nhà trường được quy định trong Điều lệ trường Tiểu học. Thông qua hoạt động giáo dục NGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn chúng tôi đã củng cố, mở rộng, khắc sâu kiến thức cơ bản về văn hoá - khoa học kĩ thuật cho học sinh, trực tiếp rèn luyện phẩm chất nhân cách, tài năng, xu hướng nghề nghiệp cho học sinh để học sinh có niềm tin và hành động theo những chuẩn mực đạo đức ; tạo điều kiện cho học sinh hòa nhập cuộc sống với cộng đồng xã hội, rèn luyện một số kĩ năng giao tiếp, ứng xử, tự quản, tự tổ chức các hoạt động của cá nhân và tập thể ; phát huy vai trò của nhà trường với
6. đời sống xã hội, tạo điều kiện để các lực lượng ngoài xã hội cùng tham gia giáo dục học sinh và xây dựng nhà trường. 2. Những khó khăn trong thực tiễn khi tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL : Trong thực tiễn, ở trường tiểu học Ngân Sơn mặc dù đã triển khai hoạt động giáo dục NGLL khá lâu song tôi nhận thấy nhà trường và học sinh vẫn còn bỡ ngỡ trong các hoạt động NGLL ; việc tổ chức và thực hiện các hoạt động NGLL vẫn còn bất cập. Tổng phụ trách Đội là giáo viên kiêm nhiệm, một bộ phận giáo viên chỉ chú trọng đến hoạt động dạy trên lớp và coi hoạt động giáo dục NGLL là một hoạt động “phụ khoá” trong nhà trường. Từ đó dẫn đến việc khai thác, kết hợp các lực lượng giáo dục ; việc tạo ra các điều kiện, phương tiện, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động này còn nhiều hạn chế, gặp hiều khó khăn, chưa được phụ huynh học sinh, các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương quan tâm đúng mức.
7. Chương 2 : Thực trạng tổ chức HĐGDNGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn 1. Đặc điểm tình hình địa phương : Đơn vị thị trấn Chí Thạnh là địa phương nằm ở trung tâm huyện Tuy An, Đông giáp xã An Thạch, Tây giáp Xã An Định, Namgiáp xã An Lĩnh, An Cư, Bắc giáp xã An Dân. Địa hình trải dài theo Quốc lộ 1A, có đường sắt, tỉnh lộ 6 đi qua. Là nơi giao lưu buôn bán với các xã trong huyện. Diện tích tự nhiên là 14,53km2. Tổng số dân là 9454 người, đa số là nông dân nên tập trung chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, chỉ có một số ít là công chức, viên chức Nhà nước và mua bán nhỏ. Kinh tế phát triển chủ yếu ở trung tâm thị trấn, Chợ Chí Thạnh. Các khu phố còn lại như Ngân Sơn, Trường Xuân, Long Bình, Chí Đức kinh tế chậm phát triển đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Thị trấn Chí Thạnh hiện có hai trường Tiểu học đó là : Trường THTT Chí Thạnh số 1, Trường TH Ngân Sơn.
8. Đời sống kinh tế của người dân tuy còn vất vả nhưng nhận thức về giáo dục đã có nhiều chuyển biến. Do được Đảng uỷ, chính quyền địa phương, các ban ngành đoàn thể trong xã và nhân dân quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục nên nền giáo dục của thị trấn phát triển vào loại khá của huyện. 2. Đặc điểm tình hình nhà trường : Trường Ngân Sơn được xây dựng trong thời Pháp thuộc. Dưới chế độ Ngụy quyền Sài Gòn trường được mang tên là Trường tiểu học Ngân Sơn. Năm 1975 nước nhà thống nhất, hòa bình được lập lại. Đảng và nhà nước xã hội chủ nghĩa tập trung xây dựng chính quyền , tiếp quản, xây dựng lại và mang tên “Trường cấp 1, 2 Ngân Sơn” rồi đến năm 1979 là “Trường phổ thông cơ sở Ngân Sơn”. Để phù hợp với yêu cầu đổi mới về công tác giáo dục và đào tạo trong giai đoạn cách mạng mới. Bộ giáo dục đào tạo chỉ đạo ngành giáo dục các tỉnh xây dựng đề án trường phổ thông cơ sở thành hai bậc “Tiểu học và Trung học cơ sở”. Trường được mang tên “Trường tiểu học thị trấn Chí Thạnh”. Thực hiện đề án tách trường của Bộ giáo dục và đào tạo vào năm 2002 - 2003 Trường được tách ra thành hai trường và mang tên “Trường tiểu học thị trấn Chí Thạnh số 2”. Nhưng không phù hợp với lịch sử phát triển của Nhà trường qua các thời kỳ cho nên đến năm 2007 được Huyện Ủy Tuy An chỉ đạo Phòng giáo dục Tuy An đổi tên thành “Trường tiểu học Ngân Sơn”. * Về cơ sở vật chất : Trong thời gian chính thức được mang tên Trường tiểu học Ngân Sơn thì cơ sở vật chất của trường được Ủy ban nhân dân huyện Tuy An và Ủy ban nhân dân Thị trấn Chí Thạnh đầu tư kinh phí tu sửa, xây dựng lại 06 phòng học cấp 04 và 08 phòng học cấp 03 (Trường tầng). Tạo ngôi trường khang trang, thoáng mát đáp ứng tốt mọi nhu cầu về giảng dạy, học tập và nâng cao hiệu quả giáo dục đào tạo của Nhà trường. Các phòng chức năng tuy chưa hoàn chỉnh nhưng đã được nhà trường trang bị và đã tạo được điều kiện cho giáo viên, học sinh hoạt động bước đầu có hiệu quả song trang thiết bị vẫn còn sơ sài, lạc hậu gây khó khăn cho các hoạt động NGLL.
9. Trường có 3 điểm trường Ngân Sơn, Chí Đức, Long Đức cánh nhau 7 - 10km nên việc tổ chức, triển khai các hoạt động NGLL chưa được đồng loạt và còn gặp rất nhiều bất cập. Sân chơi, bãi tập chưa đảm bảo, chưa có cây xanh bóng mát rộng rãi, chưa đảm bảo yêu cầu vui chơi, luyện tập thể dục thể thao cho học sinh. Có một bia tưởng niệm “Vụ thảm sát Ngân Sơn - Chí Thạnh” phục vụ việc học tập, tìm hiểu của học sinh. Tuy những cơ sở vật chất trên mới được xây dựng, mua sắm, bổ sung song đã góp phần tăng cường thúc đẩy chất lượng hoạt động giáo dục NGLL một cách thiết thực và có tiến bộ rõ rệt. * Về học sinh : Năm học 2010 - 2011 trường có 14 lớp với 258 học sinh, trong đó : - Khối 1 có 3 lớp với : 53 học sinh. - Khối 2 có 3 lớp với : 57 học sinh. - Khối 3 có 3 lớp với : 52 học sinh. - Khối 4 có 3 lớp với : 48 học sinh. - Khối 5 có 2 lớp với : 48 học sinh. Phần lớn học sinh ngoan, lễ phép, có ý thức vươn lên trong học tập, ưa hoạt động và thích được hoạt động. * Về giáo viên : Tổng số cán bộ giáo viên, công nhân viên trong trường có 23 đồng chí trong đó có 8 giáo viên nam và 15 giáo viên nữ ; 100% các đồng chí giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên
10. chuẩn : có 3 đồng chí có trình độ Đại học, 15 đồng chí có trình độ Cao đẳng. Đặc biệt có 1 giáo viên dạy Thể dục, 1 giáo viên dạy Mĩ thuật. Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm cao, có năng lực hoạt động. Bên cạnh đó một số ít giáo viên đứng lớp tuổi đã cao, ngại hoạt động làm ảnh hưởng không nhỏ tới các hoạt động NGLL, hạn chế hứng thú hoạt động của học sinh. * Về các lực lượng giáo dục trong nhà trường : - Chi bộ nhà trường : gồm 11 đồng chí đều là những Đảng viên gương mẫu, nhiệt tình luôn đi đầu trong các phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, các hoạt động của nhà trường. - Công đoàn nhà trường : Nhiều năm liền được công nhận là Công đoàn cơ sở vững mạnh. Tập thể sư phạm nhà trường thực sự đoàn kết, giúp đỡ nhau trong công việc, là tổ ấm thứ hai cho mọi thành viên. Là Tổng phụ trách Đội được phân công trực tiếp phụ trách hoạt động giáo duc ngoài giờ lên lớp, đứng trước tình hình đó của nhà trường và thấy rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục NGLL, tôi thấy cần có một định hướng đúng đắn, một kế hoạch khả thi để giáo viên và học sinh trường mình tổ chức tốt hoạt động giáo dục NGLL. Và tôi đã chủ động đưa vấn đề này ra bàn bạc với Ban giám hiệu nhà trường, với Hội đồng Sư phạm nhà trường để quyết tâm triển khai hoạt động này và tìm các biện pháp, cách thức, con đường nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục NGLL. Qua triển khai hoạt động giáo dục NGLL trong Nhà trường Trường tiểu học Ngân Sơn, công tác giáo dục NGLL của trường đã thu được một số thành công và tôi cũng đã tích luỹ được một số kinh nghiệm về tổ chức hoạt động NGLL và viết thành sáng kiến kinh nghiệm : “Tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Ngân Sơn”. Chương 3 : Biện pháp chính nhằm thực hiện tốt HĐGDNGLL ở trường tiểu học Ngân Sơn
11. 1. Những biện pháp nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên và học sinh về hoạt động NGLL : Là người Tổng phụ trách Đội trong nhà trường tôi luôn trăn trở : mình phải làm gì, làm như thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục NGLL nói chung và hoạt động giữa giờ, hoạt động thể thao nói riêng ? Muốn nâng cao chất lượng hoạt động NGLL thì trước hết phải có những tác động làm cho mọi thành viên trong nhà trường hiểu rõ vai trò vị trí của hoạt động NGLL để từ đó tích cực tham gia vào hoạt động này. Xác định như vậy nên ngay từ khi chuẩn bị bước vào năm học mới, tôi đã cùng với các đồng chí trong Ban giám hiệu nhà trường suy nghĩ, tìm mọi biện pháp nâng cao nhận thức của giáo viên và học sinh về hoạt động giáo dục NGLL. Ban giám hiệu nhà trường đã thống nhất đề ra những yêu cầu trong công tác tổ chức hoạt động giáo dục NGLL. * Đó là : - Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ, Sở, Phòng giáo dục và đào tạo căn cứ vào điều kiện hoàn cảnh của nhà trường, hiệu trưởng lên kế hoạch và lịch hoạt động trong toàn trường. Trong kế hoạch phải xác định rõ được mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể chỉ tiêu phấn đấu và định hướng hoạt động. Bên cạnh đó tôi còn tuyên truyền để mọi người hiểu rõ : Chất lượng dạy học là một quá trình toàn diện, nó không chỉ đánh giá xếp loại về mặt trí dục mà còn được đánh giá xếp loại căn cứ vào hoạt động giáo dục NGLL. - Các chỉ tiêu, biện pháp và yêu cầu của hoạt động giáo dục NGLL được thông qua toàn thể cán bộ, giáo viên để tập thể bàn bạc, thống nhất ; qua đó giúp cho cán bộ, giáo viên thấy được trách nhiệm, vai trò của từng tổ khối, từng thành viên trong nhà trường với việc rèn luyện và tổ chức vui chơi lành mạnh cho học sinh. - Yêu cầu giáo viên phải thực hiện nghiêm túc giờ thể dục chính khoá và việc tập luyện thể dục thể thao ở trái buổi. Qua việc học tập rèn luyện đó, giáo viên và học sinh thấy được việc học tập rèn luyện đã có tác dụng xúc tiến quá trình phát triển toàn diện, nhịp nhàng, cân