SKKN Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền

Nội dung tài liệu: SKKN Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền

1. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. dục, nhất là môn nhảy xa, tôi biết cần phải làm gì, thông qua cơ sở khoa học nào, các giai đoạn nào quyết định. Các bài tập bổ trợ để khắc phục những sai lầm trong việc nâng cao thành tích môn nhảy xa kiểu ưỡn thân. Xuất phát từ mục tiêu chung với tinh thần mạnh dạn trao đổi để học hỏi kinh nghiệm. Tôi đã chọn đề tài “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. 3. Mô tả các giải pháp cũ thường làm Qua nhiều năm thực tế giảng dạy điều mà chúng tôi trăn trở là làm thế nào để học sinh nắm bắt được kĩ thuật nhanh nhất, ít mắc sai lầm nhất. Đối với bộ môn thể dục các em học thực hành là chủ yếu chỉ cần mắc 1 số sai lầm nhỏ ảnh hưởng rất lớn tới kết quả, kĩ thuật nhảy xa là một kĩ thuật tương đối khó, đòi hỏi người nhảy phải đưa cơ thể vượt qua một khoảng cách xa nhất. Đối với học sinh THPT nói chung và học sinh trường THPT Trần Suyền nói riêng để thực hiện tốt kĩ thuật và đạt thành tích lại càng khó hơn do các em ít chú ý nên không nắm được những yếu lĩnh của kĩ thuật động tác. Ở kĩ thuật này học sinh thường mắc sai lầm khác nhau, do những nguyên nhân khác nhau gây lên. Bằng quan sát thực tế giảng dạy trong những năm qua tôi kết luận trong nhảy xa các em thường mắc một số sai lầm cơ bản. Đó là những sai lầm sau : - Chạy đà không chính xác, tốc độ chạy đà không cao. Nhịp điệu không ổn định của các bước chạy đà cuối dẫn tới việc đặt chân giậm không đúng ván giậm nhảy. - Bước đưa đặt chân giậm nhảy quá ngắn, quá dài hoặc cục. Giậm nhảy yếu không có lực. Sự phối hợp giữa chân lăng và tay không đồng bộ. - Không có thời kì bước bộ, thu chân giậm quá sớm. Không tạo được tư thế ưỡn thân trên không. - Gập duỗi chân ra trước không nhanh, không tích cực. Chạm cát xong người thả lỏng dẫn đến cơ thể đổ ra phía sau. Đó là 4 sai lầm mà học sinh thường mắc. Sau khi cân nhắc, dựa vào cơ sở nêu trên. Tôi quyết định đưa ra một số bài tập sửa chữa sai lầm, không những Trường THPT Trần Suyền 2 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
2. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. giáo viên trực tiếp sửa chữa sai lầm cho học sinh mà còn giao công việc cụ thể cho các em tự sửa chữa sai lầm cho nhau để phát huy tính tự giác tích cực, chủ động, sáng tạo mà ít giáo viên chú trọng tới vấn đề này. 4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử Trong năm học 2021 -2022. Giờ học thể dục trong chương trình THPT là hình thức cơ bản của giáo dục thể chất, được tiến hành trong kế hoạch dạy học thể dục lớp 11 là 35 tuần, 2 tiết/ tuần. Học kì I: 18 tuần(36 tiết); Học kì II: 17 tuần(34 tiết). Thời gian tiến hành dạy thực nghiệm vẫn theo kế hoạch dạy học của nhà trường và theo thời khóa biểu để đảm bảo tính khách quan. 5. Nội dung 5.1. Thuyết minh giải pháp mới hoặc cải tiến 5.1.1. Đặc điểm kỷ thuật nhảy xa. Đặc điểm cơ bản của môn học là dạy lí thuyết gắn liền với thực hành, biết lí thuyết để thực hành đúng, chính xác hơn và ngược lại quá trình thực hành giúp học sinh hiểu lí thuyết được sâu, đầy đủ và chắc chắn hơn, góp phần nâng cao hiệu quả học tập. Trong chương trình học thể dục, nhảy xa là một môn tổng hợp nhiều giai đoạn không cùng chu kì hoạt động nhiều trạng thái kĩ năng vận động khác nhau nhưng lại ghép lại với nhau liên tục từ đầu đến cuối. Người nhảy có thể kéo dài quỹ đạo bay và đưa trọng tâm cơ thể vượt qua chướng ngại vật nằm ngang để đi xa đạt thành tích cao Để hoàn thiện được kỹ thuật nhảy xa phải phối hợp tốt kĩ thuật của bốn giai đoạn: Giai đoạn chạy đà. Giai đoạn giậm nhảy. Giai đoạn trên không. Giai đoạn rơi xuống đất. Thành tích nhảy xa được tính theo công thức Trong đó : S là quãng đường của trọng tâm cơ thể Trường THPT Trần Suyền 3 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
3. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. V0 là tốc độ bay ban đầu. G là gia tốc rơi tự do Phân tích công thức ta thấy thành tích phụ thuộc vào góc độ bay ban đầu (V0) và góc độ bay (ỏ) của trọng tâm cơ thể. Vì vậy muốn tăng được thành tích nhảy xa chỉ cần tăng tốc độ ban đầu (V 0) và giậm nhảy tốt. Tạo tư thế ưỡn thân trên không thì thành tích sẽ thay đổi đáng kể. Chỉ cần mắc một sai lầm nhỏ là ảnh hưởng lớn tới kết quả, qua các cuộc thi đấu cho thấy chỉ cần hơn nhau một (cm) là kết quả hoặc vị trí hay thứ hạng bị đảo lộn. 5.1.2. Một số bài tập sửa chữa sai lầm trong nhảy xa kiểu ưỡn thân Đối với học sinh lớp 11 việc sai lầm trong học kĩ thuật nhảy xa là khó tránh khỏi, cho nên tôi đã sử dụng một số bài tập để sửa chữa cho các em. Trong phạm vi nhất định tôi chỉ trình bày một số bài tập các em hay mắc phải mà tôi đã áp dụng thành công có kết quả trong năm học 2021 – 2022 tại trường THPT Trần Suyền. 5.1.2.1. Giai đoạn chạy đà Chạy đà trong nhảy xa nhằm tạo ra tốc độ ban đầu tối ưu giúp cho giậm nhảy đạt hiệu quả cao. Kĩ thuật chạy đà gồm 2 phần: Tư thế chuẩn bị trước khi chạy đà và kĩ thuật chạy đà + Tư thế chuẩn bị trước khi chạy đà: Đứng chân trước chân sau, chân trước cả bàn chân hoặc nửa trước bàn chân chạm đất, mũi chân sát vạch xuất phát. Chân sau chạm đất bằng nửa bàn chân cách gót chân trước theo chiều dọc khoảng 1 bàn chân. Cả hai chân khuỵa gối, trọng tâm dồn nhiều về chân trước, thân ngả về trước, hai tay buông tự nhiên. + Kĩ thuật chạy đà: Tăng tần số bước chạy, thân người được nâng cao dần lên phối hợp ăn nhịp với đánh tay, tăng dần tốc độ đến mức hợp lí cho đến khi giậm nhảy. Khi chạy đặt nửa bàn chân, chạm đất, thực hiện bước cuối cùng cần bước nhanh và ngắn hơn bước trước đó khoảng 0,5 – 1 bàn chân. Trường THPT Trần Suyền 4 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
4. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. Một số sai lầm thường mắc  Sai lầm 1: Chạy đà không chính xác, tốc độ chạy đà không cao. - Cách sửa: Chạy đà nhiều lần chú ý nhịp điệu chạy đà và tăng tốc độ, hạ thấp trọng tâm để chuẩn bị giậm nhảy tốt. Sử dụng vạch báo hiệu để điều chỉnh đà. Chạy tốc độ cao nhiều trên đường chạy hướng vào hố nhảy. Bài tập 1: Tập chạy đà tăng dần tốc độ theo nhịp vỗ tay hoặc lời hô của giáo viên. - Biện pháp: Giáo viên vừa hướng dẫn, vừa làm mẫu theo đội hình hàng ngang trước vạch xuất phát, sau đó cho từng hàng vào tập. x x x x x x x x x x x x x x 10 – 15m Bài tập 2: Chạy tốc độ cao 15 – 30m ngoài đường chạy đà hoặc trên đường chạy đà băng qua hố nhảy. Bài tập 3: Rèn luyện sức nhanh bền - Mục đích: Rèn luyện cho các em chạy trên đường thẳng có vạch vôi để chạy thẳng hướng - Biện pháp: Trong các giờ dạy tôi cho các em chạy tăng tốc mỗi hàng cách nhau xa để quan sát. Trường THPT Trần Suyền 5 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
5. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. chậm nhanh x x x x x o o x x x x x o o x x x x x o o x x x x x o o ----------------10m---------------  Sai lầm 2: Nhịp điệu không ổn định của các bước chạy đà cuối dẫn tới việc đặt chân giậm không đúng ván giậm nhảy. - Cách sửa : Áp dụng vạch đánh dấu ở các bước đà cuối. Cho chạy lặp lại nhiều lần trên các vạch đó. Bài tập 4: Chạy toàn bộ đà nhiều lần nữ 16m, nam 20m. Tốc độ cao có đánh dấu các vạch bốn bước cuối cùng trước khi giậm nhảy. 5.1.2.2. Giai đoạn giậm nhảy - Chân giậm nhảy hơi khuỵu gối một chút. - Giậm mạnh, nhanh lên ván giậm nhảy. - Tư thế giậm của bàn chân lên ván chuyển nhanh từ gót lên nửa trước bàn chân (gần như giậm cả bàn chân lên ván giậm nhảy). - Chân giậm đạp hết sức tích cực, chủ động kết hợp với đánh tay và đá chân lăng ra trước – lên cao. - Giậm nhảy nhanh mạnh, phối hợp ăn nhịp với tốc độ chạy đà.  Sai lầm thường mắc: Bước đưa đặt chân giậm nhảy quá ngắn, quá dài hoặc giật cục. Giậm nhảy yếu không có lực. Sự phối hợp giữa chân lăng và tay không đồng bộ. Trường THPT Trần Suyền 6 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
6. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. - Cách sửa: GV làm mẫu sau đó cho HS đo và chỉnh lại đà, xác định lại điểm giậm nhảy. Tập cách đặt chân giậm nhảy vào ván giậm. Bài tập 1 : Mô phỏng cách đặt chân lên vị trí giậm nhảy. - Mục đích: Tập đặt chân giậm nhảy. - Yêu cầu: Đặt chân giậm nhảy vào ván giậm. - Cách tổ chức luyện tập: Cho học sinh xếp thành hai hàng ngang, các em hàng đầu để chân lăng phía trước, chân giậm phía sau, mũi chân chạm đất. Các em hàng sau giữ hai tay em hàng trước. Học sinh hàng trước giữ chân thẳng, gối chân trước hơi trùng xuống sâu đó đồng thời với việc đạp chân lăng, các em đưa nhanh chân giậm ra trước và đặt trên ván giậm bằng cả bàn chân. X X X X X X X X X X X X X X GV Bài tập 2: Mô phỏng cách đặt chân trên vị trí giậm nhảy phối hợp với chân lăng và đánh tay. - Yêu cầu: Lúc đặt chân vào vị trí giậm nhảy, chân lăng bắt đầu chuyển đùi về trước – lên trên. Đồng thời với lăng chân, hai tay được nâng ra trước lên trên, tay bên chân giậm được nâng cao hơn để giữ thăng bằng. - Biện pháp : Giáo viên vừa làm mẫu, vừa hướng dẫn cho học sinh tập - Cách tổ chức tập luyện: giáo viên cho lần lượt các em thực hiện động tác đặt chân giậm nhảy. 2 em/ 1lần Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể Đội hình luyện tập xxxxxxxxxxxx x x x x x x x x x x xxxxxxxxxxxx GV Bài tập 3: Nhảy với chạy đà chậm và tập trung phối hợp giữa giậm nhảy với chuyển động của chân lăng và hai tay. Trường THPT Trần Suyền 7 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
7. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. 5.2.2.3. Giai đoạn trên không - Giai đoạn trên không của nhảy xa “ưỡn thân” bắt đầu từ tư thế “bước bộ trên không” khi chân giậm nhảy rời khỏi ván giậm, không đưa ngay ra trước như nhảy xa kiểu “ngồi”, mà đưa về phía sau, co dần lại, chân lăng từ phía trước chủ động đưa xuống dưới – về sau phối hợp với chân giậm nhảy và ngực ưỡn căng thân ra sau, mặt nhìn lên cao, hai tay có thể đưa lên cao chếch về sau hoặc dang ngang. Tư thế hai tay, ngực, hông và hai chân lúc này chủ động ưỡn ngực căng về sau sao cho thân người căng như một hình cánh cung. Tiếp theo gập nhanh thân trên, đồng thời hai chân vươn ra trước hết sức tích cực phối hợp với đánh hai tay từ trên cao – ra trước vòng xuống dưới – ra sau để chuẩn bị giai đoạn tiếp đất. Sai lầm thường mắc  Sai lầm 1: Không có thời kì bước bộ, thu chân giậm quá sớm. - Cách sửa: Xây dựng khái niệm đúng; Tại chỗ tập mô phỏng động tác bước bộ sau đó thu chân giậm. Bài tập 1: Giới thiệu đặc điểm của giai đoạn trên không. - Mục đích: Hiểu và vận dụng trong tập luyện và thi đấu. - Cách tổ chức tập luyện: Cho lớp tập trung làm 4 hàng ngang xem làm mẫu và nghe phân tích kĩ thuật - Đội hình giới thiệu Trường THPT Trần Suyền 8 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
8. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. x x x x x x x x x x x x GV x x x x x x x x x x x x Bài tập 2: Đà 3 – 5 bước giậm nhảy thực hiện động tác bước bộ trên không - Yêu cầu kĩ thuật: Chân giậm nhảy duỗi thẳng ở phía sau, chân lăng nâng đùi lên cao, cẳng chân thả lỏng, hai tay đánh phối hợp - Cách tổ chức tập luyện: Giáo viên cho lần lượt các em thực hiện động tác bước bộ trên không. 2em/ 1lần Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể Đội hình luyện tập x x x x x x x x x x x x GV x x x x  Sai lầm 2: Không tạo được tư thế ưỡn thân trên không. - Cách sửa: Bước 1: Giáo viên làm mẫu hoặc cho xem tranh ảnh chỉ ra chỗ sai và hướng dẫn học sinh làm lại động tác. Bước 2: Nhắc lại một số điểm chính của kỷ thuật. Bước 3: Đứng tại chổ mô phỏng lại động tác bước bộ miết chân lăng ưỡn thân nhiều lần. Bước 4: Chạy đà 1 bước giậm nhảy lên bục bổ trợ thực hiện động tác ưỡn thân lập lại nhiều lần. Trường THPT Trần Suyền 9 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
9. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. - Cách tổ chức luyện tập : giáo viên cho lần lượt các em thực hiện động tác đặt chân giậm nhảy. 2em/ 1lần Giáo viên quan sát sửa sai cụ thể Đội hình luyện tập x x x x x x x x x x x x GV x x x x 5.2.2.4. Giai đoạn tiếp đất - Chủ động co chân để giảm chấn động, không để bất kỳ một bộ phận nào của cơ thể chạm đất phía sau hai chân. - Động tác tiếp đất phải khéo léo, chủ động, tận dụng tối đa thành tích do chạy đà và giậm nhảy tạo nên.  Sai lầm thường mắc: Gập duỗi chân ra trước không nhanh, không tích cực. Chạm cát xong người thả lỏng dẫn đến cơ thể đổ ra phía sau. Cách sửa: Tập tiếp đất bằng hai chân qua một số bài tập sau. Trường THPT Trần Suyền 10 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
10. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. Bài tập 1: Tập rơi từ trên bục cao 30–40cm xuống cát. Có yêu cầu gập thân về trước. - Mục đích: Hoàn chỉnh kĩ thuật tiếp đất bằng hai chân. - Yêu cầu: Khi tiếp đất phải trùng gối để tránh chấn thương. Bài tập 2: Chạy đà từ 3–5 bước giậm nhảy thực hiện bước bộ sau đó thu chân về trước ưỡn ra xa hơn cùng lúc với gập thân và tay. Bài tập 3: Nhảy qua dây chun tư thế ở giai đoạn bay sau đó thực hiện chạm cát. Bài tập 4: Một số trò chơi để phát triển sức mạnh của chân và phát triển thể lực chung. Trò chơi: “ Lò cò tiếp sức” . - Mục đích: Phát triển sức mạnh của chân giậm, khả năng phối hợp nhanh nhẹn khéo léo . - Cách chơi: Khi có lệnh em số 1 đầu hàng nhảy cò 1 chân về trước vòng qua cờ chuẩn, cò về vạch xuất phát đưa tay chạm em số 2, em số 2 thực hiện như em số 1, như vậy đến hết . + Giáo viên chia lớp làm 4 tổ, số lượng nam, nữ bằng nhau. Đứng sau vạch xuất phát thẳng hướng với cờ. + Giáo viên nêu mục đích, cách chơi và luật chơi. Đội hình Chơi x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x * Kết quả nghiên cứu Sau một thời gian thực nghiệm giảng dạy vận dụng “Cách khăc phục một số lỗi thường gặp trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền” tại lớp 11A1 (là lớp chúng tôi chọn để thực nghiệm). Còn Trường THPT Trần Suyền 11 Giáo viên: Võ Kim Nguyên
11. Sáng kiến kinh nghiệm “Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân cho học sinh khối 11 trường THPT Trần Suyền”. lớp 11A2 là lớp đối chứng trong đầu học kì II năm học 2021–2022 tại trường THPT Trần Suyền. Trước khi vào thực nghiệm tôi kiểm tra kỹ thuật và thành tích nhảy xa của cả 02 lớp tương đương như nhau, sự chênh lệch không đáng kể tuy rằng lớp 11A2 có trội hơn đôi chút về kỹ thuật. Tôi đã tiến hành giảng dạy và phân phối khối lượng cho từng buổi tuần, tháng. Thực hiện với phương pháp giảng dạy thay đổi lặp lại, khoảng cách, ổn định. Sau thời gian thực nghiệm từ tuần thứ 19 (số tiết chương trình 37 và 38) đến tuần thứ 26 (Số tiết chương trình 51- 52) của năm học 2021-2022. Ngay những tiết đầu tiên tôi nhận thấy học sinh lớp 11A1 các em nắm kỹ thuật nhanh hơn, thực hiện kỹ thuật các giai đoạn thuần thục hơn. Sau 2 tuần học chương trình dạy nhảy xa tôi kiểm tra về kỹ thuật và thành tích của các lớp kết quả cụ thể như sau: Tên lớp Giỏi % Khá % TB% Yếu % 11A1 30 34 35 1 12A2 25 38 35 2 Sau khi thực nghiệm tại lớp 11A1 tôi đã sử dụng triệt để “Các bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân ”. Dạy lớp 11A2 theo phương pháp thông thường, ít lưu ý đến việc lựa chọn các bài tập để sửa chữa sai lầm cho học sinh, mà chỉ nhắc nhở chung chung. Qua gần 8 tuần thực hiện tôi cho tiến hành kiểm tra đánh giá theo tiêu chuẩn rèn luyện thân thể. Tên Lớp Giỏi % Khá % TB % Yếu % 11A1 40 50 10 0 11A2 38 50 12 0 •Kết quả: Cụ thể: Nam nhảy xa thành tích tăng 30cm Nữ nhảy xa tăng 20m Sau khi “ Lựa chọn một số bài tập nhằm sửa chữa sai lầm thường mắc trong nhảy xa kiểu ưỡn thân” vào giảng dạy tai lớp 11A1 một cách triệt để tôi Trường THPT Trần Suyền 12 Giáo viên: Võ Kim Nguyên