Đề cương Ôn tập Cuối Học kỳ 1 - Môn Ngữ Văn Lớp 11 - Năm học 2023-2024

Nội dung tài liệu: Đề cương Ôn tập Cuối Học kỳ 1 - Môn Ngữ Văn Lớp 11 - Năm học 2023-2024

1. - Kết hợp được lí lẽ và dẫn chứng để tạo tính chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm. - Cấu trúc chặt chẽ, có mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; sử dụng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ; đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Vận dụng: - Đánh giá được ý nghĩa, ảnh hưởng của vấn đề đối với con người, xã hội. - Nêu được những bài học, những đề nghị, khuyến nghị rút ra từ vấn đề bàn luận. Vận dụng cao: - Sử dụng kết hợp các phương thức miêu tả, biểu cảm, tự sự, để tăng sức thuyết phục cho bài viết. - Vận dụng hiệu quả những kiến thức tiếng Việt lớp 11 để tăng tính thuyết phục, sức hấp dẫn cho bài viết.
2. 3. ĐỀ MINH HOẠ SỞ GD-ĐT PHÚ YÊN ĐỀ MINH HỌA CUỐI KÌ I – NGỮ VĂN 11 TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ NĂM HỌC 2023 - 2024 Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề (Đề thi gồm có 02 trang) I.ĐỌC HIỂU: (5 điểm) Đọc văn bản MƯA XUÂN (trích) (1) Em là con gái trong khung cửi Dệt lụa quanh năm với mẹ già (6) Thôn Đoài vào đám hát thâu đêm Lòng trẻ còn như cây lụa trắng Em mải tìm anh chả thiết xem. Mẹ già chưa bán chợ làng xa. Chắc hẳn đêm nay dường cửi lạnh Thoi ngà nằm nhớ ngón tay em (2) Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ (7) Chờ mãi anh sang, anh chẳng sang. Mẹ bảo: "Thôn Đoài hát tối nay". Thế mà hôm nọ hát bên làng Năm tao bảy tuyết anh hò hẹn (3) Lòng thấy giăng tơ một mối tình Để cả mùa xuân cũng lỡ làng. Em ngừng thoi lại giữa tay xinh Hình như hai má em bừng đỏ (8) Mình em lầm lỗi trên đường về Có lẽ là em nghĩ đến anh. Có ngắn gì đâu một dải đê Áo mỏng che đầu mưa nặng hạt (4)Bốn bên hàng xóm đã lên đèn Lạnh lùng thêm tủi với canh khuya. Em ngửa bàn tay trước mái hiên Mưa chấm bàn tay từng chấm lạnh (9)Bữa ấy mưa xuân đã ngại bay Thế nào anh ấy chả sang xem! Hoa xoan đã nát dưới chân giày Hội chèo làng Đặng về ngang ngõ (5) Em xin phép mẹ, vội vàng đi Mẹ bảo: "Mùa xuân đã cạn ngày" Mẹ bảo xem về kể mẹ nghe Mưa bụi nên em không ướt áo (10) Anh ạ! Mùa xuân đã cạn ngày Thôn Đoài cách có một thôi đê. Bao giờ em mới gặp anh đây? Bao giờ hội Đặng đi ngang ngõ Để mẹ em rằng: hát tối nay? (Nguyễn Bính – Thơ tình Nguyễn Bính, NXB Văn hoá – Thông tin, 2000)
3. THỰC HIỆN CÁC YÊU CẦU: Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Câu 3: Chỉ ra các tiếng được gieo vần chân trong khổ thơ (9). Câu 4: Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp được sử dụng trong hai câu thơ sau: Bao giờ em mới gặp anh đây? Bao giờ hội Đặng đi ngang ngõ Câu 5: Nhận xét không gian mùa xuân trong hai câu thơ sau: Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy Câu 6: Nêu ý nghĩa tượng trưng của hình ảnh “cây lụa trắng” trong khổ thơ (1). Câu 7: Nhận xét tâm trạng cô gái trong bài thơ trên. Câu 8: Qua câu chuyện của nhân vật trữ tình, anh/chị có nhận xét gì về ý nghĩa của mùa xuân và tuổi trẻ. II.LÀM VĂN (5 điểm) Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận nêu suy nghĩ của mình về câu nói của nữ bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.” ---Hết---
4. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I Đọc hiểu 5.0 1 Câu 1. Thể thơ bảy chữ 0.5 Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Câu trả lời khác hoặc không trả lời : 0 điểm. 2 Câu 2. Nhân vật trữ tình: em / cô gái 0.5 Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0 điểm 3 Câu 3: Các tiếng được gieo vần chân: bay – giày – ngày 0.5 + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Học sinh trả lời 1 ý: 0.25 điểm. + Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0 điểm 4 Câu 4: 1.0 - Biện pháp tu từ: Điệp ngữ “bao giờ” / câu hỏi tu từ - Tác dụng: +Giúp cho câu thơ thêm sinh động, gợi hình gợi cảm. + Nhấn mạnh sự băn khoăn, đợi chờ, hoài vọng ngóng trông của cô gái. Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời đúng như đáp án: 1.0 điểm. +Nêu đúng, chỉ ra biện pháp tu từ: 0.5 điểm +Nêu được tác dụng: 0.25 điểm 1 ý. + Trả lời sai hoặc không trả lời:0 điểm ( Chấp nhận diễn đạt tương đồng.) 5 Câu 5. 0.5 Không gian mùa xuân: thân thuộc, êm dịu, nhẹ nhàng
5. Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án : 0.5 điểm + Học sinh trả lời được 1 ý: 0.25 điểm + Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0 điểm 6 Câu 6. 0.5 Tính tượng trưng của hình ảnh “cây lụa trắng”: - Vẻ đẹp trong trắng, tinh khiết của người con gái. - Vừa đẹp vừa quý nên mẹ già “chưa bán chợ làng xa” Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Học sinh trả lời được 1 ý: 0,25 điểm + Câu trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm. ( Chấp nhận diễn đạt tương đồng.) 7 Câu 7. 1.0 - Tâm trạng cô gái: bâng khuâng, hăm hở, xao xuyến đợi chờ, buồn. Hướng dẫn chấm: + Học sinh trả lời đúng như đáp án: 1.0 điểm. + Nêu đúng được mỗi ý: 0.25 điểm . + Trả lời sai hoặc không trả lời:0 điểm ( Chấp nhận diễn đạt tương đồng.) 8 Câu 8. Học sinh có suy nghĩ riêng, không trái với chuẩn mực 0.5 đạo đức và pháp luật. Gợi ý: Suy nghĩ về vẻ đẹp của mùa xuân và tuổi trẻ. - Mùa xuân là thời gian đẹp nhất trong năm. Tuổi trẻ là thời điểm đẹp nhất của cuộc đời con người. - Hãy biết gìn giữ mùa xuân cũng như tuổi trẻ cần biết gìn giữ những tình cảm đẹp của bản thân, biết học tập và cống hiến để cùng phát triển những mùa xuân của đất nước. Hướng dẫn chấm:
6. + Học sinh trả lời như đáp án: 0.5 điểm. + Học sinh trả lời 1 ý: 0.25 điểm. + Câu trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm. ( Chấp nhận diễn đạt tương đồng.) II PHẦN VIẾT 5.0 Viết một bài văn nghị luận nêu suy nghĩ của mình về câu nói của nữ bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.” a Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận 0.5 Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề b Xác định đúng vấn đề nghị luận: 0.5 Lời khuyên về ý chí, nghị lực, bản lĩnh vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống thể hiện qua câu nói của Đặng Thùy Trâm: “Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.” Hướng dẫn chấm: - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm. - Học sinh xác định chưa đúng vấn đề cần nghị luận: 0,0 điểm. c Triển khai vấn đề 3.0 Vận dụng các kĩ năng dùng từ, viết câu, các phép liên kết, các phương thức biểu đạt, các thao tác lập luận để triển khai, bàn luận vấn đề * Giải thích: Câu nói sử dụng cách nói hình tượng - “Giông tố” là hình ảnh ẩn dụ cho những khó khăn, thử thách dữ dội có thể xảy ra trong cuộc sống của con người. - “Cúi đầu” là hành động chấp nhận thất bại. => Câu nói của Đặng Thùy Trâm đã khẳng định: cuộc đời dẫu nhiều khó khăn, nghịch cảnh có thể khiến chúng ta chùn bước nhưng không vì vậy mà chúng ta đầu hàng, chấp nhận thất bại trước chúng. Câu nói khuyên ta cần sống mạnh mẽ, bản lĩnh, nghị lực vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc đời.
7. - Bản lĩnh, nghị lực là động lực, niềm tin, dám nghĩ dám làm, không lùi bước, vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. * Phân tích, bàn luận: - Vì sao con người cần mạnh mẽ vượt lên những nghịch cảnh, khó khăn trong cuộc sống, không được cúi đầu trước giông tố? + Cuộc sống không phải là hành lang thẳng tắp mà rất nhiều ngã rẽ bất ngờ mà con người không thể lường hết được. Trên hành trình cuộc sống, con người phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách, vấp vã, mất mát, đau khổ. Những khó khăn, thách thức là một phần tất yếu của cuộc sống, của đời người. + Để vượt qua được những thách thức ấy không phải điều dễ dàng, chúng ta phải học cách chấp nhận nó, khi biết chấp nhận và nỗ lực, quyết tâm vượt qua chúng ta sẽ chinh phục nó bằng chính nghị lực và bản lĩnh của mình. + Những khó khăn, thử thách sẽ là môi trường để tôi luyện bản lĩnh, giúp mỗi người mạnh mẽ, trưởng thành hơn. Những gian nan ngày hôm nay sẽ làm cho thành quả ngày mai của chúng ta thêm ý nghĩa, giá trị hơn. + Nếu chúng ta không mạnh mẽ đối mặt và vượt qua giông tố, nản chí khi gặp khó khăn, ta sẽ rơi vào bế tắc và tuyệt vọng, bị khó khăn nhấn chìm, không bao giờ có thể chạm tay tới cánh cửa của thành công. - Đưa ra một số dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề. - Mở rộng, phản đề: Trong cuộc sống, nhiều người không có ý chí, hễ gặp thất bại hay khó khăn là nản lòng, oán trách số phận. Hay cũng không ít người không tự mình vượt qua khó khăn mà trông chờ, phụ thuộc vào người khác Hãy nhớ “Thất bại là mẹ thành công” và chỉ có tự mình đối mặt và đi xuyên qua khó khăn thì mới chiến thắng được khó khăn và có thể đi đến cái địch của cuộc đời. * Rút ra bài học cho bản thân: - Cần nhận thức đúng vai trò, ý nghĩa của khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
8. - Hãy mạnh mẽ đối mặt với khó khăn, đứng dậy sau vấp ngã. * Đánh giá chung: Khẳng định ý kiến mình về câu nói trên. Đưa ra thông điệp, lời kêu gọi... Hướng dẫn chấm: - Phân tích đầy đủ, sâu sắc, dẫn chứng phù hợp, thuyết phục: 3.0 điểm. - Phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu, thiếu dẫn chứng: 1,5 điểm – 2,5 điểm. - Phân tích chung chung, sơ sài: 0,25 điểm – 1,5 điểm. d Chính tả, ngữ pháp 0.5 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Hướng dẫn chấm: +Học sinh không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp: 0.5 + Học sinh mắc một vài lỗi chính tả, ngữ pháp: 0.25 + Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp. e Sáng tạo 0.5 Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng tạo, văn phong trôi chảy. Hướng dẫn chấm: - Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. - Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. - Không đáp ứng được yêu cầu: 0 điểm Tổng điểm 10.00